ในโลกของซอฟต์แวร์ที่การเปลี่ยนแปลงเป็นเรื่องปกติ หลักการในการออกแบบซอฟต์แวร์กลับเป็นสิ่งที่คงทนและสำคัญยิ่ง วันนี้เราจะมานำเสนอว่าหลักการออกแบบเหล่านี้คืออะไร พร้อมทั้งยกตัวอย่างในรูปแบบโค้ด เพื่อให้ทุกท่านได้เห็นถึงการประยุกต์ใช้ในการพัฒนาซอฟต์แวร์อย่างมีวิจารณญาณ
หลักการออกแบบซอฟต์แวร์นั้นสามารถพูดได้ว่าเป็นแก่นของการสร้างซอฟต์แวร์ ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาแอปพลิเคชัน, ระบบฐานข้อมูล หรือแม้แต่การเขียนสคริปต์ง่ายๆ เหล่านี้ล้วนต้องการการออกแบบที่หนักแน่น มีพื้นฐานจากหลักการที่เข้าใจได้ชัดเจน ลองมาดูหลักการสำคัญๆ ด้านล่างนี้กัน
1. Single Responsibility Principle (SRP) – หลักการความรับผิดชอบเดี่ยว:หลักการนี้เน้นว่า โมดูลหรือคลาสควรจะมีหนึ่งและเพียงหนึ่งเหตุผลในการเปลี่ยนแปลง ซึ่งหมายความว่า คลาสควรจะทำหนึ่งงานหรือมีหน้าที่เดียวเท่านั้น ยกตัวอย่างเช่น:
class User:
def get_user_data(self):
pass
def save_user_data(self):
pass
ในตัวอย่างนี้ คลาส `User` มีสองวิธีการทำงาน คือดึงข้อมูลผู้ใช้และบันทึกข้อมูลผู้ใช้ ซึ่งสอดคล้องกับหลักการ SRP
2. Open/Closed Principle (OCP) – หลักการเปิด/ปิด:การออกแบบให้คลาสในซอฟต์แวร์ควรเปิดสำหรับการขยาย (extension) แต่ปิดสำหรับการปรับเปลี่ยน (modification) ง่ายๆ คือ คุณควรสามารถเพิ่มความสามารถใหม่ๆ โดยไม่ต้องแก้ไขโค้ดที่มีอยู่
class Vehicle:
def get_fuel_efficiency(self):
pass
class ElectricVehicle(Vehicle):
def get_fuel_efficiency(self):
# implementation for electric vehicles
pass
ในตัวอย่างนี้ `ElectricVehicle` ขยายความสามารถของ `Vehicle` โดยไม่ต้องแก้ไขในคลาส `Vehicle` เดิม
3. Liskov Substitution Principle (LSP) – หลักการแทนที่ของลิสคอฟ:จุดประสงค์ของหลักการนี้คือ บรรยายถึงการที่คลาสย่อยควรสามารถแทนที่คลาสหลักได้อย่างไม่มีปัญหา หมายความว่า โปรแกรมที่ใช้คลาสหลักควรทำงานได้อย่างถูกต้องเมื่อเปลี่ยนเป็นคลาสย่อยโดยไม่ต้องเปลี่ยนแปลงโค้ด
public class Rectangle {
protected int width, height;
public void setWidth(int width) {
this.width = width;
}
public void setHeight(int height) {
this.height = height;
}
public int getArea() {
return width * height;
}
}
public class Square extends Rectangle {
public void setWidth(int width) {
super.setWidth(width);
super.setHeight(width);
}
public void setHeight(int height) {
super.setWidth(height);
super.setHeight(height);
}
}
ในตัวอย่างด้านบน `Square` สามารถแทนที่ `Rectangle` ได้โดยไม่เปลี่ยนแปลงความพฤติกรรมต่างๆ
4. Interface Segregation Principle (ISP) – หลักการแยกอินเตอร์เฟซ:คลาสไม่ควรต้องพึ่งพาอินเตอร์เฟซที่ไม่ได้ใช้งาน หรือกล่าวคือ อินเตอร์เฟซควรถูกแยกเป็นส่วนย่อยๆ ตามความต้องการใช้งานที่แตกต่างกัน
5. Dependency Inversion Principle (DIP) – หลักการกลับกันของการพึ่งพา:หลักการนี้เน้นว่าโมดูลระดับสูงควรไม่ต้องพึ่งพาโมดูลระดับต่ำ แต่ทั้งสองควรพึ่งพาการแปลงหรือ interfaces อินเตอร์เฟซแทน
เมื่อเราใช้หลักการเหล่านี้อย่างเข้าใจและถูกต้อง เราจะสามารถสร้างซอฟต์แวร์ที่มีคุณภาพ มีโครงสร้างที่ดี และสามารถปรับเปลี่ยนต่อไปในอนาคตได้
ที่ Expert-Programming-Tutor (EPT) เราให้ความสำคัญกับหลักการออกแบบซอฟต์แวร์เหล่านี้ เพราะเราเชื่อว่าพื้นฐานที่แข็งแกร่งจะสามารถผลักดันให้นักพัฒนาสามารถสร้างสรรค์ผลงานที่ยอดเยี่ยม หากคุณสนใจที่จะเรียนรู้และพัฒนาทักษะการเขียนโปรแกรมของคุณให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น อย่าลังเลที่จะเข้าร่วมห้องเรียนกับเราที่ EPT ซึ่งคุณจะได้พบกับความท้าทายและโอกาสใหม่ๆ ในการเรียนรู้การเขียนโปรแกรมอย่างมืออาชีพ!
ขอให้ทุกท่านพบความสำเร็จในการเขียนโปรแกรมและมีเส้นทางการพัฒนาที่ดี พร้อมกับพื้นฐานที่แข็งแกร่งจากหลักการออกแบบซอฟต์แวร์นี้!
หมายเหตุ: ข้อมูลในบทความนี้อาจจะผิด โปรดตรวจสอบความถูกต้องของบทความอีกครั้งหนึ่ง บทความนี้ไม่สามารถนำไปใช้อ้างอิงใด ๆ ได้ ทาง EPT ไม่ขอยืนยันความถูกต้อง และไม่ขอรับผิดชอบต่อความเสียหายใดที่เกิดจากบทความชุดนี้ทั้งทางทรัพย์สิน ร่างกาย หรือจิตใจของผู้อ่านและผู้เกี่ยวข้อง
หากเจอข้อผิดพลาด หรือต้องการพูดคุย ติดต่อได้ที่ https://m.me/expert.Programming.Tutor/
หากมีข้อผิดพลาด/ต้องการพูดคุยเพิ่มเติมเกี่ยวกับบทความนี้ กรุณาแจ้งที่ http://m.me/Expert.Programming.Tutor
085-350-7540 (DTAC)
084-88-00-255 (AIS)
026-111-618
หรือทาง EMAIL: NTPRINTF@GMAIL.COM