ทำความรู้จักกับ Encapsulation ใน OOP Concept ใน Node.js

การเขียนโปรแกรมแบบเชิงวัตถุ (Object-Oriented Programming: OOP) เป็นหนึ่งในแนวทางที่ทำให้การพัฒนาโปรแกรมมีความยืดหยุ่นและเป็นระบบมากขึ้น ใน OOP มีหลักการสำคัญหลายประการ หนึ่งในนั้นคือ "Encapsulation" ซึ่งเป็นการควบคุมการเข้าถึงข้อมูลและพฤติกรรมของวัตถุ โดยการซ่อนรายละเอียดภายในและเปิดเผยเฉพาะสิ่งที่จำเป็นสำหรับการใช้งาน

Encapsulation คืออะไร?

Encapsulation คือการรวมข้อมูลและฟังก์ชันที่ทำงานกับข้อมูลนั้นไว้ในวัตถุเดียว ซึ่งช่วยให้เราสามารถควบคุมการเข้าถึงข้อมูลได้ โดยไม่ให้มีผู้ใช้ภายนอกสามารถเปลี่ยนแปลงข้อมูลภายในวัตถุได้โดยตรง นั่นหมายความว่าเราได้สร้าง “ขอบเขต” สำหรับการดำเนินการในวัตถุ ซึ่งส่งผลดีต่อความปลอดภัย (Security) และการบำรุงรักษา (Maintenance) ในโปรแกรม

Encapsulation ใน Node.js

Node.js เป็น JavaScript runtime ที่สร้างขึ้นเพื่อจัดการกับข้อมูลแบบ asynchronously ทำให้การเขียนโปรแกรมแบบ OOP เป็นเรื่องง่าย โดยการใช้งาน Encapsulation ใน Node.js ก็สามารถทำได้เช่นเดียวกับภาษาการเขียนโปรแกรม OOP อื่นๆ

โครงสร้างการใช้ Encapsulation

ในการสร้าง Encapsulation ใน Node.js เรามักใช้การสร้าง Class เพื่อจัดการกับข้อมูลและฟังก์ชัน โดยเราจะประกาศตัวแปรที่เราต้องการซ่อนไว้เป็น `private` และใช้ `public` methods เพื่อให้สามารถเข้าถึงได้

ตัวอย่าง Code

เรามาดูตัวอย่างการสร้าง Class ด้วย Encapsulation ใน Node.js กันเถอะ:

 class BankAccount {
    // ตัวแปรที่เก็บยอดเงินภายในบัญชีแบบ private
    #balance;

    constructor(initialBalance) {
        this.#balance = initialBalance;
    }

    // Method สำหรับฝากเงิน
    deposit(amount) {
        if (amount <= 0) {
            throw new Error("Invalid deposit amount");
        }
        this.#balance += amount;
    }

    // Method สำหรับถอนเงิน
    withdraw(amount) {
        if (amount > this.#balance) {
            throw new Error("Insufficient funds");
        }
        this.#balance -= amount;
    }

    // Method สำหรับตรวจสอบยอดเงิน
    getBalance() {
        return this.#balance;
    }
}

// สร้างบัญชีธนาคารใหม่และทดสอบการใช้งาน
const myAccount = new BankAccount(1000);
myAccount.deposit(500);
console.log("Current Balance: ", myAccount.getBalance()); // แสดงยอดเงินปัจจุบัน
myAccount.withdraw(300);
console.log("Current Balance: ", myAccount.getBalance()); // แสดงยอดเงินปัจจุบัน

อธิบายการทำงาน

ในตัวอย่างนี้ เราสร้างคลาส `BankAccount` ที่เก็บข้อมูลยอดเงินในบัญชีไว้ในตัวแปร `#balance` ซึ่งเป็นตัวแปร private ที่ไม่สามารถเข้าถึงได้จากภายนอก คลาสนี้มีเมธอดสำหรับทำธุรกรรมการเงิน ได้แก่ `deposit()`, `withdraw()`, และ `getBalance()`

- เมื่อเรียกใช้ `deposit(amount)` จะเพิ่มยอดเงินในบัญชี

- เมื่อเรียกใช้ `withdraw(amount)` จะลดยอดเงินในบัญชี โดยมีการตรวจสอบว่ามียอดเงินเพียงพอก่อนการถอน

- เมธอด `getBalance()` จะคืนค่ากับยอดเงินในบัญชี

Use Case ในโลกจริง

การใช้งาน Encapsulation มีตัวอย่างจริงในหลายด้าน เช่น ระบบจัดการบัญชีธนาคาร, การบริหารจัดการผู้ใช้งานในระบบ และการทำงานกับระบบการจองตั๋ว นึกภาพตามนะครับ ถ้าเรามีระบบบัญชีธนาคารที่ผู้ใช้สามารถฝาก หรือ ถอนเงินได้ บัญชีต่างๆ จะต้องมีความปลอดภัยและไม่ให้มีการเข้าถึงหรือเปลี่ยนแปลงข้อมูลจากภายนอกได้

ถ้าเราไม่มี Encapsulation อาจเกิดการเปลี่ยนแปลงข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง หรือข้อมูลที่สูญหายได้ เช่น ผู้ใช้ไม่สามารถถอนเงินได้เกินกว่ายอดที่มีอยู่ หรือการฝากเงินจะต้องมีเช็คว่ายอดเงินฝากไม่น้อยกว่า 0

สรุป

Encapsulation เป็นหนึ่งในหลักการที่สำคัญของ OOP ซึ่งช่วยในการควบคุมการเข้าถึงข้อมูลและฟังก์ชันของวัตถุ การใช้งานใน Node.js ก็สามารถทำได้ง่าย ๆ ผ่านการสร้าง Class พร้อมกับการซ่อนข้อมูลที่ไม่ต้องการให้เปิดเผยและเปิดให้เข้าถึงในแต่ละเมธอด

หากคุณสนใจที่จะศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับหลักการ OOP และการเขียนโปรแกรมใน Node.js หรือภาษาอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อเพิ่มพูนความรู้ความสามารถในการเขียนโปรแกรม เราขอเชิญชวนคุณมาที่ EPT (Expert-Programming-Tutor) โรงเรียนสอนโปรแกรมมิ่ง ที่นี่คุณจะได้เรียนรู้จากผู้เชี่ยวชาญและมีการปฏิบัติจริงตลอดการเรียน คุณสามารถพัฒนาทักษะการเขียนโปรแกรมให้มีความเข้มแข็งได้ ไม่ว่าจะเป็นการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุ การพัฒนาเว็บ และอีกมากมาย

เข้ามาศึกษาและก้าวไปพร้อมกันกับเราได้เลยครับ!

หมายเหตุ: ข้อมูลในบทความนี้อาจจะผิด โปรดตรวจสอบความถูกต้องของบทความอีกครั้งหนึ่ง บทความนี้ไม่สามารถนำไปใช้อ้างอิงใด ๆ ได้ ทาง EPT ไม่ขอยืนยันความถูกต้อง และไม่ขอรับผิดชอบต่อความเสียหายใดที่เกิดจากบทความชุดนี้ทั้งทางทรัพย์สิน ร่างกาย หรือจิตใจของผู้อ่านและผู้เกี่ยวข้อง